Srpska pravoslavna crkva i njeni vjernici obielježavaju dva praznika, posvećena Svetom apostolu i jevanđelisti Luki i Svetom Petru Cetinjskom, koji su, iako predstavnici dvije različite epohe, svojim djelima zadužili pravoslavlje.
Vjernici i Srpska pravoslavna crkva obilježavaju Svetog apostola i jevanđelistu Luku i Svetog Petra Cetinjskog. Jevanđelje po Luki je treće jevanđelje u Novom zavjetu. Smatra se da je napisano oko 60. godine.
U osnovi hrišćanske propovijedi su Jevanđelje po Luki i Djela Svetih apostola.
Sveti Luka je bio među prvim propovjednicima hrišćanstva, savremenik Isusa Hrista i jedan od pisaca četvorojevanđelja.
Smatra se da je Sveti Luka lično poznavao Bogorodicu i da su tri ikone sa njenim likom koje je svetitelj naslikao najbliže njenom pravom izgledu, a poznata je “ikona u ikoni”, koja predstavlja Svetog Luku i ikonu Bogorodice koju svetitelj oslikava.
Slikarsko djelo ovog svetitelja, rodom iz Antiohije, jesu i ikone Svetih apostola Petra i Pavla, a crkva ga smatra osnivačem hrišćanskog ikonopisa.
Prema bogoslužbenom kalendaru Srpske pravoslavne crkve, ovaj dan nije obilježen kao zavjetni, već je kao “crno slovo” svrstan u praznike od značaja za suštinu crkve.
Praznik je u narodu poznat kao Lučindan i česta je slava srpskih pravoslavnih porodica, a vjernici Svetog Luku slave i kao iscjelitelja i zaštitnika pojedinih zanata.
Kao svog zaštitnika slave ga i obrazovne ustanove, među kojima je i Akademija Srpske pravoslavne crkve za umjetnost i konzervaciju.
Sveti Luka je život okončao u 84. godini, kada ga, kako je zapisao vladika Nikolaj Velimirović, “zlobni idolopoklonici udariše na muke, Hrista radi, i objesiše o maslinu u gradu Tivi”.
Uspomenu na nedavno kanonizovanog Svetog Petra Cetinjskog, Srpska pravoslavna crkva slavi kao zavjetni praznik i “crveno slovo” u kalendaru.
Prema zapisu vladike Nikolaja, ovaj svjetitelj je “cio svoj život viteški posvetio svome narodu”, boreći se da izmiri zavađena plemena i odbrani zemlju od spoljnih neprijatelja.
Oba posla uspešno je obavio, a srpska crkva i narod posebno slave njegovu pobjedu nad Napoleonovom vojskom u Boki i Dalmaciji.
Godine 1784. postao je mitropolit i gospodar Crne Gore, ali je život nastavio u monaškoj keliji, u kojoj se i upokojio 1830. godine. Njegove čudotvorne mošti počivaju u Cetinjskom manastiru.
