SOKOLAC – Na Sokocu je promovisan etno-muzikološki dokumentarni film “Slavski običaji na Romaniji”, a cilj je da se ovaj jedinstven običaj nađe na listi Uneska nematerijalne kulturne baštine.
Autor i producent filma Slaviša Guja rekao je Srni da je srpski narod jedinstven u svijetu po čuvanju običaja krsne slave i upravo ga ta autohtona posebnost odvaja i istovremeno originalnošću spaja sa Evropom.
On je naveo da ima veoma malo snimaka i literature o običajima ljudi na prostoru Romanije i da je nakon dugogodišnjeg bavljenja izvornom muzikom ovog kraja odlučio da autohtone običaje spasi od zaborava.
“Imao sam sreću da okupim mladu stručnu ekipu, da okupim ljude koji i danas žive te običaje i da napravimo priču, odnosno četiri različite priče iz različitih filmova i da sve to završimo sa ovom – `Slavski običaji na Romaniji`”, naglasio je Guja nakon sinoćnje promocije.
On je napomenuo da ga ne raduje pojava da mlađe generacije od slave prave estradu sa muzikom.
Docent na Odjeljenju za etnologiju i antropologiju pri Filozofskom fakultetu u Beogradu Bogdan Dražeta rekao je da je na projektu izrade filma učestvovao kao stručni konsultant i da je kao Srbin iz Srbije bio fasciniran očuvanošću slavskog običaja na Romaniji.
Prema njegovim riječima, ideja je bila rekonstrukcija tih slavskih običaja, cijelog rituala počevši od kađenja ikone, ukrašavanja i pripreme slavskog kolača, njegovog osveštanja, pa sve do zdravica koje su neizostavne na ovom području i koje i danas postoje kao dio jedinstvene kulturne baštine.
Dražeta je rekao da se kod Centra za nematerijalno kulturno-nasljeđe pri Etnografskom muzeju u Beogradu založio da i slavski običaji Srba iz BiH, Republike Srpske, posebno sa područja Romanije, budu uvršteni na listu slavskih elemenata nematerijalne kulture koji su otišli za Unesko.
Koautor i muzički urednik u filmu Zorana Guja rekla je da su uz konsultaciju različitih istorijskih izvora-literature i razgovora sa ljudima i kazivačima napravili scenario u kojem su prikazali autentične odjevne predmete i namjenski napravljen prostor gdje su prikazali čin slavskog obreda.
Ona se kao magistar etnomuzikologije u ovom projektu bavila i vokalnom tradicijom prikazujući pjesme u okviru slavskog obreda i običaja, od onih koje počinju sa pripremom do tradicionalnih koje se pjevaju uz čin lomljenja slavskog kolača, te zdravicama i umijećem nazdravičara.
“Svjesni smo činjenice da je tradicija živa materija koja se mijenja i modifikuje, ali se obrazac ponavlja bez obzira u kojem vremenu živimo”, istakla je Zorana Guja.
Direktor Narodne biblioteke Sokolac Božica Janković izrazila je zadovoljstvo što je promociji ovog etno-muzikološkog filma sinoć prisustvovao veliki broj posjetilaca, te za 14. decembar najavila i promociju knjige “Kosti”, autora Nenada Milikića.
