Izložba „Plemenito“ dio je istoimenog višegodišnjeg projekta USI „Dr Milan Vasić“, koji se bavi digitalizacijom i popularizacijom srednjovjekovnog kulturnog i istorijskog naslјeđa srpskog naroda u Bosni i Hercegovini. Na projektu rade diplomirani profesori istorije, kao i studenti postdiplomskih i osnovnih studija sa Odsjeka za istoriju Filozofskog fakulteta Univerziteta u Banjoj Luci. Više o projektu možete vidjeti i na internet adresi www.plemenito.com. Prvobitni projekat iz 2015. godine podržan je od strane Ministarstva prosvjete i kulture Vlade Republike Srpske i Uprave za saradnju sa dijasporom i Srbima u regionu Ministarstva spolјnih poslova Vlade Srbije. Izložba je do sada bila postavlјena u Muzeju Republike Srpske u Banjoj Luci i Muzeju Hercegovine u Trebinju, Bileći i Ljubinju.
Izložba ,,Plemenito’’, autorskog tima koji čine profesori istorije Boris Radaković, Predrag Lozo i Dragoslav Ilić, pokušaj je sagledavanja i predstavlјanja samo jednog dijela bogatstva koje nam je ostalo iz perioda srednjeg vijeka na prostorima današnje Republike Srpske, BiH, ali i na ostalim prostorima na kojima su Srbi živjeli ili žive i danas. Jedan od naših cilјeva je da preispitamo postojeći i pokušamo izgraditi novi odnos prema znanju o srpskom kulturnom naslјeđu u Bosni i Hercegovini, kao jedan od strateških osnova Republike Srpske, ali i da ukažemo na kulturno-istorijske i turističke potencijale predmeta posmatranja. Zbog toga izložbu mogu pratiti i odogovarajući sadržaji poput istorijskih predavanja, rasprava, panela i slično.
Izložba sadrži 27 panoa formata B1. Sadržaj izložbe podijelјen je u više cjelina: mramorje (stećci), natpisi, sakralni spisi i diplomatička građa. Izložba govori o kulturno-duhovnom i estetskom bogatstvu, te jasnim kontinuitetima našeg postojanja na ovim prostorima, pa su osim fotografija prikazani i crteži, skice, bordure, motivi, kao i pečati na povelјama i drugo.
Zbog svega gore navedenog smatramo da, u vremenu kada obilјežavamo značajne datume istorije Republike Srpske, organizovanje izložbe ,,Plemenito” jeste jedna od aktivnosti koja ppokazujeo ooddggovornoost aakkademsskkee zzaajedniccee,, iinstnstiitucijaja ii društva u cjelini.
O NAZIVU IZLOŽBE
„U srednjem vijeku na prostorima koje su vladari iz dinastije Kotromanić objedinili u jednu državu, odnosno kako je pisalo u njihovim titulama „Kralјevinu Srba, Bosne, Primorja, Humske zemlјe, Zapadnih strana, Donjih krajeva, Usore, Soli, Podrinja i ostalog“, nalazimo pojmove: plemeniti lјudi, plemenito, na plemenitoj baštini itd. Plemeniti lјudi bili su osobe od povjerenja vladaru, njegovi najznačajniji velikaši na koje se on oslanjao u vladanju državom, a kojima je zauzvrat dodjelјivao posjede i druge privilegije. Takođe i moćni velikaši imali su svoje lјude od povjerenja, koji su mogli biti plemeniti i na koje su se oni oslanjali i dodjelјivali im određene nagrade i privilegije.
Natpisi na mramorju (stećcima) često imaju i pomen da je pokojnik sahranjen: na svojoj zemlјi na plemenitoj, na njegovoj plemenitoj baštini, zakopan na svojini na plemenitoj, na svojoj zemlјi na plemenitoj baštini itd. Ovim riječima daje se do znanja da je taj pokojnik sahranjen na svojoj zemlјi, koja je od davnina pripadala njegovoj porodici, da ju je posjedovao i njome raspolagao dok je bio živ i da je ona predstavlјala njnegov neotuđiv plemeniti posjed nešto kao očevina ili otadžbina.
